Het zorglandschap verandert, zo schreven wij in ons vorige blog hoe maken we wonen en zorg samen tot een succes. De zorg van de toekomst vraagt om samenwerking tussen verschillende stakeholders, niet alleen om de zorg te organiseren, maar ook om passende huisvesting te realiseren om de zorg in te kunnen leveren. Hoe geven wij concreet invulling aan dit vraagstuk met onze opdrachtgevers?

Hoe ziet de toekomstige zorgvraag eruit?

Om deze vraag te kunnen beantwoorden brengen wij de zorgvraagontwikkeling in de regio, per gemeente en/of wijk goed in kaart. Hiervoor hebben wij een visueel model ontwikkeld waarin in een oogopslag duidelijk is hoe de zorg zich gaat ontwikkelen (zie hierboven). Dit geldt zowel voor de zorgvraag die straks in de eigen woning wordt geleverd als de zorg in een woon-/zorginstelling. Waar verwachten we groei en waar verwachten we krimp? Samen met onze opdrachtgevers interpreteren wij deze ontwikkeling van de zorgvraag.

Hoe en met wie gaan we de zorgvraag beantwoorden?

Welke zorg blijft intramuraal en welke zorg zal in de toekomst extramuraal geleverd worden? En als we het dan hebben over extramuraal zorg leveren, hoe geven we dit dan vorm? Verspreid in de wijk of geclusterd in zorgwijken als aantrekkelijke woonomgevingen voor ouderen. Daarnaast is het leveren van specialistische zorg een vraagstuk. Wie kan welke zorg het beste leveren en hoe zorg je binnen een regio dat er geen cliënten tussen wal en schip raken? Welke zorg je op welke wijze levert, vraagt om strategische keuzes die we samen met organisaties onderzoeken.

Een andere vraag die meer en meer gaat leven, is welke rol techniek kan spelen om meer en langer zorg thuis te leveren. Wat zijn dan nog de momenten dat er wel fysieke zorg of verzorging geleverd moet worden en hoe zorg je ervoor dat als er toch fysiek iemand moet komen dat dit snel en efficiënt kan? Bij de laatste vraag gaat krapte op de arbeidsmarkt een steeds nadrukkelijkere rol spelen. Dit vraagt om na te denken over wie zorg kan en moet leveren en waar samenwerking de sleutel is tot het borgen van goede kwalitatieve zorg. Welke zorg thuis geleverd kan worden, is sterk afhankelijk van de geografische en demografische samenstelling van het verzorgingsgebied. In een stedelijke omgeving is het eenvoudiger om de zorg naar de cliënt te brengen, omdat de afstanden kleiner zijn. Dit maakt dat per regio/organisatie de noodzaak om bijvoorbeeld zorgwijken te creëren, verschilt.

Aan welke woonvorm is behoefte?

In de buitengebieden ligt het meer voor de hand om geschikte, geclusterde huisvesting te creëren voor de cliënt zodat de zorgvraag daar meer geclusterd wordt. Te denken valt hierbij aan woonvormen zoals hofjes, woongroepen, of gemengd wonen. Bij nieuw te realiseren huisvesting is het ook van belang de wensen van de doelgroep goed in kaart te brengen. Is er bijvoorbeeld behoefte aan grote koopappartementen? Of is er meer behoefte aan wat kleinere (sociale) huurappartementen? In nauwe samenspraak met onze opdrachtgevers brengen wij deze behoeftes in kaart. In veel gevallen vindt de realisatie bovendien plaats in samenwerking met woningcorporaties en/of projectontwikkelaars.

Volgt er een woonvraag uit de zorgvraag? en welke dan?

Nu bekend is welke zorgvraag er is, hoe de mogelijke zorgvraagontwikkeling er uitziet en de rol die techniek kan spelen in het voldoen aan de zorgbehoefte, is de vraag van belang of het wenselijk is om de zorg in de huidige woonsituatie(s) te leveren of elders. Als de zorgvraag elders voldaan moet gaan worden dan gaan twee grote vraagstukken spelen: 

1. Vraagt het type zorg om een intramurale setting vanwege zwaardere, 24/7-zorg dichtbij of veilige omgeving?
2. Wat heeft de cliënt zelf voor wooneisen en -wensen?

Afhankelijk van deze vragen ontstaat een woonvraag bij een zorginstelling, woningcorporatie of private huur of koop.

(Met) wie gaat (gaan we) de woonvraag beantwoorden?

Kijkende naar de ontwikkeling van een toenemende scheiding tussen wonen en zorg zien wij dat het steeds relevanter wordt voor zorginstellingen om de verbinding te zoeken met aanbieders van woningen in alle segmenten. Het is immers zo dat in toenemende mate deze woningen het werkgebied vormen van zorgverleners en het dus van waarde is om waar mogelijk aan de voorkant bij ontwikkeling invloed uit te oefenen hoe woningen ook bij een groeiende zorgvraag een passende leefomgeving blijven.

Van analyse naar concreet plan!

Als duidelijk is welke woon- en zorgbehoefte er is in de regio, is het van belang om de huidige huisvesting van de zorgorganisatie goed in kaart te hebben zodat duidelijk wordt welke huisvesting nog in meer of mindere mate toekomstbestendig is. Wij brengen deze huisvesting overzichtelijk in kaart door middel van een dashboard per locatie, waarin onder andere de functionele en technische staat van de locatie wordt omschreven. Vanuit al deze dashboards maken wij één overzicht zodat in een oogopslag te zien is welke belangrijke keuzemomenten er voor de diverse locaties in de nabije toekomst liggen.

Naast de analyse van de eigen huisvesting van de organisatie brengen wij ook de beschikbare huisvesting voor de verschillende woonvormen in de omgeving in kaart, al dan niet met een betrokken woningcorporatie. De betreffende gemeente wordt betrokken in de zoektocht naar mogelijke nieuwe geschikte locaties. Zo worden op een eenvoudige manier de mogelijkheden en eventueel hiaten in de beschikbare huisvesting ten opzichte van de woon- en zorgbehoefte inzichtelijk.

Het op elkaar afstemmen van wonen en zorg vraagt meer dan kijken naar het eigen vastgoed en de eigen organisatie. Het begint met een visie op de regio en vraagt in het vervolg nauwe afstemming tussen zorginstelling(en), gemeentes, woningcorporaties en mogelijke projectontwikkelaars. Zorgen voor een toekomstbestendige match tussen wonen en zorg doe je niet alleen, maar samen. Wij helpen u graag om de gezamenlijke opgave op tafel te krijgen en u met uw aandeel van de totale opgave verder te brengen.

Joost Willems, partner – jwi@ptg-advies.nl
Andrea van der Ploeg, senior adviseur – aba@ptg-advies.nl
Bob Overbeek, senior adviseur – bov@ptg-advies.nl